17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin en çok etkilediği kentlerden biri Yalova’da depremin gazeteci-yazar Faruk Kırtay, “Yalovasında depremi yaşayanların sayısı sadece yüzde 25. Yalova’da deprem sorgulanmalıdır. Ancak depremi hatırlayan, depremi Yalova’da yaşamış insan sayısının giderek azalmasından dolayı da duyarlılık yok oldu” dedi.

Marmara Depremi’nde Yalova’da aktif şekilde gazetecilik yapan ve depremle ilgili 2 kitap kaleme alan Faruk Kırtay, 24 yıl önce kentte yaşanan acıları 17 Ağustos Deprem Anıtı’nda anlattı. O döneme ait kendisini de çok sayıda çektiği fotoğrafın sergilendiği anıtta açıklamalarda bulunan Kırtay, Yalova’nın 1999’da 4 yıllık bir geçmişi sahip yeni bir il olduğunu hatırlattı. Kırtay, o tarihteki kent nüfusunun 130 bin civarında olduğunu söyledi. Depremde Yalova’da 2 bin 504 kişini hayatını kaybederken 5 bine yakın kişinin de yaralandığını dile getiren Kırtay, depremin hemen sonrasında da 20 bin kişinin kentteki göç ettiğini söyledi. Yaklaşık 100 bin nüfusun kentte kaldığını anlatan Kırtay, “Şimdi Yalova’nın nüfusu 350 bin civarında. 24 yıllık süre içinde Yalova’da depremi yaşamış, depremde yakınlarını kaybetmiş insan sayısı çok az” dedi.

“2023’ün Yalova’sında depremi yaşayanların sayısı sadece yüzde 25”

Deprem zamanı Yalova’daki konut ve işyeri sayısının 50 bin olduğunu dile getiren Kırtay, şöyle konuştu:

“Bunların içinden 10 bin 21 konut tamamen yıkıldı. 8 bin 500 konut orta hasarlı oldu. 14 bin konut ise az hasarlı oldu. Yani 33 bin 718 konut Yalova’da 17 Ağustos 1999 depreminde hasar görmüştü. Yalova’da da o yıllarda 50 bin konut vardı. Şimdi Yalova’da 100 binin üzerinde konut var. Ancak geçen 24 yıllık süreç içinde nüfus yoğun göç alınca, Yalova’nın da yapısı değişince depremi Yalova’da yaşamış, yakınlarını kaybetmiş insan sayısı da azaldı. Deprem zamanı 100 bin kişinin yaşadığı Yalova’da, şimdi 300 binin üzerinde bir nüfus var. 40 bin civarında da sığınmacı, mülteci olarak nitelendireceğimiz Ortadoğu’ndan gelen insanların barındığı bir il var. 350 bin kişiyi bünyesinde barındıran Yalova’da depremi hatırlayanların sayısı 75 bin kişi bile değil. Bu de şeyi gösteriyor. Yalova’da yaşayanların yüzde 75’i depremi hatırlamıyor. Deprem olgusunun da ne olduğunu bilmiyor. 2023’ün Yalova’sında depremi yaşayanların sayısı sadece yüzde 25. Yalova’da deprem sorgulanmalıdır. Ancak depremi hatırlayan depremi Yalova’da yaşamış insan sayısının giderek azalmasından dolayı da duyarlılık yok oldu.”

“30 bin konut mezar olarak bekliyor”

24 yılda depremden derslerin çıkarılmadığını kaydeden Kırtay, “Deprem anıtında ismi olan binlerce insanın toprak altında, bizler ise toprak üstünde derin uykudayız. Çevre ve Şehircilik verilerine göre 34 bin hasar gören konuttan 3 bin konut sadece yerinde dönüşüm yapıldığı ortaya çıktı. 30 bin konut mezar olarak öğrencileri, orada yaşayan vatandaşları bekliyor” dedi.

Deprem sonrasın “Sesinizi Duyuyoruz” adlı kitabında depremde yakınlarını kaybedenlerin Deprem Anıtı’ndaki anı defterine kaleme aldıkları yazılardan oluştuğunu ifade eden Kırtay, “Prefabrik Kitap” adlı çalışmasında da depremzedelerin çektiği acıları, depremde hayatını kaybetmiş insanların öykülerinin yer aldığını dile getirdi.

Dünyanın en trajik deprem anıtı

Kırtay, 17 Ağustos Deprem Anıtı’nda enkazlardan yapıldığını ve dünyanın en pahalı anıtı olduğunu belirterek, “Depremin ilk haftasında daha henüz 1 hafta dolmadan Yalova’daki enkazlar buralara getirildi ve döküldü. Dolayısıyla burası 10 bin konutun enkazıyla dolduruldu burası. 10 bin konutun arasında ceset parçaları da vardı, altınlar, ziynet eşyaları da vardı. O yüzden de dünyanın en trajik deprem anıtı üzerinde bulunuyoruz” diye konuştu.

Kırtay, depremde sadece Yalova’da yaşayanlar değil yazlıkçıların da etkilendiğini, bunun yanı sıra yurtdışından gelen yabancıların da depremde öldüğünü hatırlattı. Bunlardan birinin Türkiye’ye ay tutulmasını gözlemlemek için gelen Alman gökbilimci Gunnar Zeelau olduğunu belirten Kırtay, “Gunnar Zeelau bir gök bilimcisidir. Yalova’da tarih araştırmacısı Kaya Zengin’in misafiriydi. Kaya Zengin eşini ve misafiri Alman gökbilimci Gunnar Zeelau da kaybetmişti” dedi.

Kırtay, İsrail’i Franko ailesinin de müteahhit Veli Göçer’in sattığı yazlıkta kaldığını ve 5 kişilik aileden sadece 9 yaşındaki bir kız çocuğunun kurtulduğunu söyledi. Kırtay, arama kurtarma ekibi lideri albayın enkazdan canlı çıkarılan kızı evlatlık aldığını da hatırlattı.